Porodična penzija
Pravo na porodičnu penziju imaju članovi porodice umrlog korisnika starosne ili invalidske penzije, odnosno umrlog osiguranika koji je ispunio uslove za penziju ili navršio najmanje pet godina staža osiguranja.
Ko se smatra članom porodice umrlog osiguranika?
Članovima porodice umrlog osiguranika smatraju se supružnik i vanbračni partner u skladu sa propisima kojima se uređuju porodični odnosi, deca (rođena u braku ili van braka ili usvojena, pastorčad) roditelji (otac i majka, očuh i maćeha i usvojioci)
Kada govorimo o supružniku i vanbračnom partneru kao korisniku ovog prava, zakon propisuje uslove koji moraju biti ispunjeni.
Potrebno je da su brak, odnosno vanbračna zajednica života trajali najmanje tri godine, ili da sa umrlim osiguranikom, odnosno korisnikom prava, supružnik ili vanbračni partner ima zajedničko dete odnosno decu.
Utvdjivanje postojanja vanbračne zajednice vrši se vanparničnim postupkom.
Takođe, ukoliko su brak, odnosno vanbračna zajednica prestali, supružnik ili vanbračni partner imaju pravo na porodičnu penziju, ako im je sudskom presudom utvrđeno pravo na izdržavanje.
Udova kao naslednik porodične penzije
- Ukoliko je udova naslednik porodične penzije, uslov je da je do smrti supružnika navršila 53 godine starosti.
- Ako je godinu dana nakon smrti supružnika postala nesposobna za rad.
- Ili ako obavlja starateljsku dužnost prema jednom ili više dece koje ima sa preminulim partnerom.
Međutim, ako udova u momentu smrti supružnika ili vanbračnog partnera ima 45 godina, porodičnu penziju može naslediti u trenutku kada navrši 53 godine starosti.
Udovac kao naslednik porodične penzije
Iste odredbe koje se odnose na udove važe i za udovce.
Imajući u vidu što je starosna granica za nasleđivanje porodične penzije 58 navršenih godina starosti.
Udova ili udovac ne gube pravo na porodičnu penziju ukoliko sklope brak ili vanbračnu zajednicu sa novim supružnikom.
Deca kao naslednici porodične penzije
Biološka ili usvojena deca, pastorčad, braća i sestre bez roditeljskog stararanja ili deca sa roditeljima nesposobnim za rad, a koje je korisnik penzije izdržavao, takođe imaju pravo da naslede porodičnu penziju.
Deca porodičnu penziju mogu naslediti do 15 godine, bez obzira da li se školuju, do 20 godine ako idu u srednju školu, do navršenih 26 godina ako pohađaju Osnovne akademske studije.
Deca koja se školuju, potvrdu o školovanju donose jednom godišnje inače gube pravo na porodičnu penziju.
Ili dok traje nesposobnost za samostalan život i rad nastale nakon 15. godina života a pre smrti osiguranika, odnosno korisnika prava pod uslovom da ga je osiguranik izdržavao do svoje smrti.
Roditelji kao naslednici porodične penzije
Roditelji, majka ili otac, maćeha ili očuh, usvojioci, koje je korisnik penzije eventualno izdržavao.
Nasleđivanje penzije ukoliko je umrli osiguranik radio u inostrasntvu
U slučaju kada je umrli osiguranik, odnosno korisnik prava radio i u inostranstvu, uključujući i bivše jugoslovenske republike, o pravu na porodičnu penziju po osnovu inostranog staža odlučuje se po propisima te države.
Autor teksta Dejana Čolović, advokatski pripravnik